การเลือกใช้ซิป


 ซิป หรือภาษาอังกฤษใช้คำว่า zipper หรือ zip fastener ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ต่างก็รู้จักและเคยใช้อุปกรณ์ชนิดนี้กันทั้งนั้น จนอาจไม่เคยรู้สึกเลยว่ามันเป็นนวัตกรรมน่าทึ่งชนิดหนึ่ง ที่มีประโยชน์ต่อคนเราเป็นอย่างมาก ที่มาที่ไปของสิ่งประดิษฐ์ชนิดนี้ เริ่มตั้งแต่กว่า 100 ปี ที่แล้ว ในปี คศ 1851 Elias Howe  วิศวกรชาวอเมริกัน ผู้มีความสนใจในเรื่องการประดิษฐ์จักรเย็บผ้า ได้จดสิทธิบัตรสิ่งประดิษฐ์คล้ายซิปเพื่อใช้ยึดเสื้อผ้าหรือสิ่งทอเข้าด้วยกันโดยอัตโนมัติ แต่ไม่ได้ทำการตลาดเพื่อขายสิ่งประดิษฐ์นี้อย่างจริงจัง  หลังจากนั้นอีกราวๆ 40 ปี วิศวกรชาวอเมริกัน Whitcomb L. Judson ได้ออกแบบซิปแบบแบบเกี่ยวห่วงใช้กับรองเท้าแทนการใช้กระดุฒ เขาจึงได้ชื่อว่าเป็นผู้ประดิษฐ์ซิป แต่ซิปที่มีลักษณะการทำงานแบบที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน แบบไร้ตะขอ (hookless) นั้น เกิดจากการออกแบบในอีก 20 ปี ต่อมา โดยวิศวกรชาวสวีเดน Gideon Sundback


ซิปมีหลายแบบหลายชนิด บางชนิดออกแบบเป็นพิเศษ เช่น ซิปที่ใช้กับชุดนักบินอวกาศ แต่สำหรับการใช้ในงานทั่วๆ ไป อย่างที่เราใช้กันอยู่ในชีวิตประจำวัน เช่น เสื้อผ้า กระเป๋า รองเท้า เฟอร์นิเจอร์ งานฝีมือ ก็มีหลายชนิด เช่นกัน  ซึ่งควรเลือกใช้ให้เหมาะกับงาน จะได้ใช้ได้นานๆ ไม่ต้องเปลี่ยนบ่อย และจะเลือกใช้ซิปอย่างไร แบบไหน ให้พิจารณาดังนี้ค่ะ

  • ขนาดของฟันซิป ในท้องตลาดทั่วไป ขนาดของฟันซิปที่หาได้ง่ายคือ  เบอร์ 3 เบอร์ 5 ค่ะ เบอร์ 3 ก็ประมาณซิปไนล่อนที่ใช้ติดกระโปรง กางเกง เสื้อผ้า  ส่วนเบอร์ 5 ฟันซิปจะมีขนาดใหญ่กว่า เบอร์ 3 ใช้กับงานที่ต้องการความแข็งแรง เช่น เต้นท์ ผ้าหุ้มเบาะ เป็นต้น
  • วัสดุที่ใช้ทำฟันซิป มีทั้งที่เป็นไนล่อน พลาสติก เหล็ก และทองเหลือง เสื้อผ้าทั่วไปนิยมใช้ซิปฟันไนล่อน  กางเกงยีนส์หรือกางเกงที่ต้องใช้งานสมบุกสมบันจะติดซิปฟันทองเหลืองหรือฟันเหล็ก ส่วนฟันพลาสติก อย่างที่เรียกว่าซิปฟันกระดูก นิยมใช้ในงานกระเป๋า เพราะฟันซิปสวยงาม โชว์ได้ และมีฟันซิปอีกแบบที่เคยเป็นที่นิยม เรียกว่าฟันนิกเกิล ใช้ตกแต่งเสื้อผ้า ทำงานฝีมือ ขนาดฟันซิปค่อนข้างใหญ่ เพราะใช้โชว์ฟัน มีสีโลหะแววาว เช่น สีเงิน สีทอง หรือสีรุ้ง  
  • ซิปธรรมดา หรือ ซิปซ่อน  ซิปที่กล่าวถึงใน 2 ข้อข้างต้น เรียกง่ายๆ ว่าซิปฟันธรรมดา เพราะเมื่อติดลงบนผ้าแล้ว มองเห็นฟันซิป แต่ปัจจุบัน การติดซิปบนเสื้อผ้านิยมใช้ซิปซ่อนกันมาก เพราะเมื่อติดลงไปแล้ว ฟันซิปที่บาง เมื่อรูดจะประกบติดตามแนวตะเข็บได้ ทำให้มองไม่เห็นฟันซิป เวลาเย็บ ก็ไม่ต้องทำสาบปิดซ่อนฟันเหมือนซิปธรรมดา
  • ซิปมีระบบล็อกอัตโนมัติ หรือ ไม่มี ซิปที่ใช้ติดเสื้อผ้า ควรเลือกที่ระบุไว้ว่าเป็นระบบล็อกอัตโนมัติ ที่เมื่อรูดปิดซิปแล้ว หัวซิปจะไม่เลื่อนลงมาเอง ส่วนซิปที่ไม่มีระบบหัวล็อกอัตโนมัติ นั้น เมื่อรูดปิดซิปแล้วจะต้องหักหัวซิปลงมานิดนึง จึงจะล็อกได้ ถ้าลืม หัวซิปก็จะเลื่อนลงมาเองโดยเจ้าของไม่รู้ตัวได้  

ซิปชนิดต่างๆ

ข้อพิจารณา ในการเลือกซื้อซิ คือ ของถูกและดีไม่มีในโลกค่ะ ซิปในท้องตลาดมีหลายเกรด คุณภาพขึ้นกับยี่ห้อและราคา ลองสังเกตกันเองนะคะว่าทำไมซิปที่รูปร่างหน้าตาสีสันเหมือนกัน ถึงได้มีราคาต่างกัน ที่เห็นได้ชัด คือ เสื้อผ้าสำเร็จรูปราคาถูกที่ซื้อมา ใส่ไม่นานจะมีปัญหาซิปแตกได้ง่าย เพราะผู้ผลิตเลือกใช้ซิปเกรดล่างเพื่อลดต้นทุน ดังนั้น ถ้าเราตัดเสื้อผ้าใส่เอง เลือกซิปที่มีคุณภาพไปเลยค่ะ ราคาแพงกว่าแค่เส้นละ 2-3 บาท เท่านั้น